Artık fast-food kültüründe tartışmasız bir yere sahip döner kebabı ile ilgili Almanya ve Türkiye arasındaki tartışma büyüyor. Türkiye, kebabı “geleneksel özellikleri garanti altına alınmış” bir ürün olarak tescillemeyi hedeflerken Almanya, bu talebe karşı çıkıyor. İki ülke arasında lezzet ve kültür ekseninde diplomatik bir tartışma yaşanıyor. İki ülke arasında yaşanın kriz konusunda, daha önce 24 Eylül’de karar vereceği belirtilen Avrupa Komisyonu’ndan henüz bir ses çıkmadı.
Birçok ülkede Mc Donalds ve Burger King gibi fast-food devlerini geride bırakan döner kebabı ile ilgili Türkiye’nin « geleneksel özellikleri garanti altına alınmış » bir ürün olarak tescillenmesi yönündeki talebi Almanya ile adeta bir krize neden oldu. İki ülke arasında yaşanan krize müdahil olan Avrupa Birliği Komisyonu’nun vereceği karar merakla bekleniyor.
Almanya’da, özellikle Berlin’de kebabın kendine özgü bir formülü var: pita ekmeği içine incecik dilimlenmiş tavuk (bazen dana eti, hindi veya sığır eti de kullanılıyor), beyaz sos, salata, domates ve soğan. Ancak İstanbul merkezli Uluslararası Döner Federasyonu, Almanya’da tüketilen bu sandviçin ‘gerçek kebap’ olmadığını savunarak bu konuda bir düzenleme yapılmasını talep ediyor. Federasyon, kebap etinin yalnızca tavuk, dana ve koyundan yapılması gerektiğini belirtiyor ve bu yüzden Almanya’daki dönerlerde sıkça kullanılan dana eti ile hindinin tarif dışı bırakılmasını istiyor.
Türkiye, kebabı tıpkı Napoli pizzasında olduğu gibi “geleneksel bir özellik” olarak garanti altına almak için detaylı bir kurallar dizisi öngörüyor. Buna göre kebap hazırlığında et dilimlerinin kalınlığı (3 ila 5 milimetre arasında), terbiye süresi, baharat oranı ve hatta 55 santimetre uzunluğundaki paslanmaz çelik kebap bıçağının özellikleri dahi belirlenmiş durumda. Tüm bu kriterlere uyan ürünler ancak “kebap” ismiyle sunulabilecek. Türkiye, böylece kebabı geleneksel bir Türk yemeği olarak koruma altına almak istiyor.
Almanya’da Bir Fenomen: Döner Kebap
Almanya’da kebap yalnızca bir yiyecek olmaktan öteye geçmiş durumda. Ülkede yaklaşık 18 bin döner kebabı dükkanı bulunurken, Berlin’de bu sayı 1.600’ü aşıyor. Almanya genelinde 60 bin kişinin çalıştığı sektör, yıllık cirosu itibarıyla McDonald’s ve Burger King’in toplamından bile fazla gelir elde ediyor.
Üstelik Almanya, kebabı sandviç şeklinde servis etme fikrinin kendilerine ait olduğunu iddia ediyor. Berlin’in resmi sitesinde, 1970’lerde Almanya’ya göç eden bir Türk işçinin, kebabı klasik tabak sunumundan çıkararak ekmeğin içine yerleştirdiği ve böylece ‘ayakta tüketilebilir’ bir yiyeceğe dönüştürdüğü anlatılıyor. Kebap bu şekilde tüm dünyaya yayıldı.
Almanya Gıda ve Tarım Bakanı Cem Özdemir, bu konuya dair yaptığı açıklamada, “Kebap artık Almanya’nın bir parçası, nasıl hazırlanıp yeneceğine herkes kendisi karar verebilmeli,” ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier’in danışmanları ise kebabın artık “ulusal bir yemek” gibi kabul gördüğünü belirtiyor. Geçtiğimiz baharda Steinmeier, Türkiye ziyaretinde yanına 60 kilogram kebap eti götürmüş ve İstanbul’daki resmi bir davette bu kebaplar, Almanya’daki bir Türk restoranında hazırlanarak sunulmuştu.
Avrupa Komisyonu Türkiye Lehine Karar Verirse, Avrupa’daki Döner Kebabının İsmi Değişecek
Berlin yönetimi, kebabın Almanya’da bu kadar popüler bir kültürel öge haline geldiğini savunarak, Türkiye’nin geleneksel özellik garantisi talebine karşı çıkıyor. Almanya’nın, kebabın Alman kültürüne adapte olmuş bir versiyonunun da korunmasını talep etmesiyle iki ülke arasında süren bu anlaşmazlık, Avrupa Komisyonu’na taşınabilir. Eğer Avrupa Birliği Komisyon’u Türkiye’nin tarifi doğrultusunda karar verirse bu ürünler kullanılamayacak. Ya da dönerin Almanya’daki haliyle satılabilmesi için isim değişikliği yapılması gerekecek.
