Fransa’da Shigella bakterisinin bağırsaklarda neden olduğu ve Basili Dizanteri olarak bilinen Şigelloz hızla yayılıyor. Dünyada her yıl 200 binden fazla kişinin ölümüne sebep olan Shigella baktesirinin yol açtığı hastalık antibiyotiklere olan dayanıklılığıyla biliniyor.
Pastör Enstitüsü (Institut Pasteur) Fransa’da her yıl artış kaydeden Şigelloz hastalığına karşı uyarıda bulundu. Enstitüye bağlı Escherichia koli, Shigella ve Salmonella Ulusal Araştırma Merkezi uzmanlarının uzun yıllardan beri takip ettiği bakteri hakkında hazırladıkları rapor önceki gün kamuoyu ile paylaşıldı.
Antibiyotik gibi ilaçlara karşı oldukça dirençli olduğu belirtilen Shigella bakterisinin neden olduğu ve Basili Dizanteri olarak bilinen Şigelloz hastalığını genelde tropikal bölgeler, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde görüldüğünün altını çizen araştırmacılar, son yıllarda Fransa’da görülen vaka sayıları ile ağır vaka sayılarının katlanarak arttığına dikkat çekti.
İnsandan insana geçen ve oldukça bulaşıcı olduğu belirtilen bakteri ile temas eden vakalarda ishal, ateş ve karın ağrısı gibi semptomlarla başlıyor. Bağışıklık sistemi güçlü olan vakaların hastalığı 3-4 günde atlatabildiğini hatırlatan Pastör Enstitüsü araştırmacıları, kimi vakalarda hastalığın iyileşmesi için aylar süren bir zamanın gerekli olduğuna dikkat çekiyor.
Kimi hastalarda kanlı ishal durumunun da yaşandığı hastalığın belirtiler 6-7 gün içinde daha da ağırlaştığını belirten uzmanlar, bu durumlarda mutlaka tıbbi destek alınması salık veriyor.
Antibiyotik dayanıklılığı yüzünden ilaç tedavisinde sınırlı seçenekler bulunan hastalığın süt ürünlerinden, çiğ sebzelerden, etlerden ve salata malzemelerinde bulaşabileceği de belirtiliyor.
Düzenli ilaç kullanımı ve hijyenik bir ortam sayesinde bakterinin etkisinin azaltılabileceğini belirten uzmanlar, hastalığın tamamen ortadan kalkması için birkaç ayın geçmesi gerektiğini ifade ediyor.
Dışkı testi sayesinde tespit edilebilecek olan bakteriden kurtulmak için Pastör Enstitüsü uzmanları ellerin sık sık ve doğru yöntemle yıkanmasını salık veriyor.
Akut bir gastrointestinal enfeksiyon olan Basili Dizanteriye neden olan Shigella bakterisi kaynağını insandan alıyor. Dünya genelinde her yıl 65 bini çocuk olmak üzere 200 bin kişi hastalıktan dolayı hayattını kaybediyor.
Sağlık Bakanlığı’nın açıklamalarına göre Basili Dizanteri (Şigelloz) ile ilgili aşağıdaki bilgileri derledik.
Basili Dizanteri Nedir?
Basilli Dizanteri; Shigella türlerinin neden olduğu akut bir gastrointestinal enfeksiyon tablosudur. Etken bakteri için doğadaki tek kaynağı insan olduğundan dolayı, hastalık toplumda su kaynaklarının ve gıdaların insan kaynaklı fekal kontaminasyonu (dışkı ile kirlenme) sonucu yayılır.
Nasıl Bulaşır?
Çok az sayıda Shigella grubu bakterinin bulunması (yalnızca 10 bakteri) bile hastalığın görülmesine neden olabilir. Hastalık etken olan bakteri ile kirlenmiş su ve besinler aracılığı ile bulaşır. Temizlik koşullarının yetersiz olduğu, yeterli ve güvenli kullanma suyunun bulunmadığı, ellerin yıkanmadığı ortamlarda fekal-oral yoldan yayılma hızla meydana gelir. Özellikle suya kanalizasyon karışması halinde su kaynaklı salgınlar ortaya çıkar. Bulaşma kişiden kişiye de olabilir. Hasta veya taşıyıcıdan dışkı-ağız yolu ile doğrudan veya dolaylı olarak geçer.
Belirtileri Nelerdir?
Hastalığın belirtilerinin başlaması genelde mikroorganizmanın oral yolla (ağız yoluyla) alınmasından 2-4 gün sonra başlar, ancak bir haftaya kadar da uzayabilmektedir. Hastalık genelde birkaç gün sürmekle birlikte bazı zamanlarda haftalarca da sürebilir. Shigella; bağırsak mukozasını tahriş ederek ishale neden olaktadır. Baş ağrısı, bulantı-kusma, hızla 38°C ve üstüne yükselen ateş, kramp tarzı karın ağrısı, tenesmus (dışkılama hissi olup gerçekte dışkı olmaması) ile birlikte başlayan kanlı ishal yakınmaları olur. Dışkıda kan, mukus veya irin bulunabilir. Ancak vakaların üçte birinde sadece sulu dışkı olabilir. Ender vakalarda (küçük çocuklar) havale görülebilir. Hastalığın iyileşme süreci 4-7 gün sürer.
Tanısı nasıl konur?
Shigellaların neden olduğu klinik tablo başta amipli dizanteri olmak üzere diğer dizanteri benzeri tablolardan ayırt edilemediğinden dolayı, tanı laboratuvar incelemesine dayanır. Özellikle tedavinin yönlendirilmesinde (antibiyotik veya antiparaziter ilaç uygulaması ayrımı için) laboratuvar sonucu kritik önem taşır. Klinik bulguların yanı sıra hastadan alınan dışkı numunelerinden yapılan kültürde etken üretilmesi ile tanı konur. Ayrıca Antibiyotik direnci de araştırılmalıdır.
Tedavisi Nasıldır?
Uygun antibiyotik ve sıvı-elektrolit desteği yanında sindirimi kolay besinler ve bol su verilmelidir. Hasta kişilerin en kısa zaman da hekime başvurmaları gerekir.
Korunma Yolları Nelerdir?
Hastalığın aşısı yoktur. İçme ve kullanma sularının kontrolü, yaşam koşullarının hijyen şartlarına uygun hale getirilmesi ve hijyen kurallarına dikkat edilmesi temel korunma önlemleridir.
Gelişmiş bir kanalizasyon sisteminin bulunmadığı ve güvenli içme suyunun sağlanamadığı koşullarda, hastalığın toplumda yayılımının önlenmesi pratik olarak mümkün değildir. Bu nedenle ulusal halk sağlığı stratejileri arasında kanalizasyon sistemlerinin iyileştirilmesi, su ve gıda hijyeninin sağlanması, halkın eğitimi ve antibiyotik kullanımı konularının işlenmesi yer almalıdır.
Kimler Riskli Gruptadır?
Hastalık toplumda su kaynaklarının ve gıdaların insan kaynaklı fekal kontaminasyonu (dışkı ile kirlenme) sonucu yayılır ve bu bölgelerde yaşayan insanlar en fazla etkilenmektedir.
